Mesti kebanyakan dari anda sudah biasa dengan istilah usahawan. Ya, bidang ini telah lama diperkatakan sebagai salah satu profesion penting yang boleh menjadikan seseorang itu berdikari serta merancakkan keadaan kewangan masyarakat amnya. Sebabnya kerana usahawan mampu mencipta pekerjaan baharu membuka jalan kepada ramai orang untuk memperoleh pendapatan.
Namun, tahukah anda ada satu jenis usahawan yang bukan sahaja menjalankan aktiviti jual beli, malah cuba memberikan faedah yang baik kepada persekitaran sosial? Istilah ini dikenali sebagai perusahaan sosial dan sebenarnya telah digemakan oleh ramai orang. Termasuk, influencer dan orang terkemuka lain.
Kami memahami keusahawanan sebagai aktiviti kerja yang sejuk kerana ia mampu memenuhi keperluan dengan kebolehan tersendiri, tanpa perlu bergantung kepada gaji orang lain. Biasanya seorang usahawan mempunyai matlamat untuk membangunkan jenama perniagaan supaya dikenali ramai dan akhirnya memberikan keuntungan sebanyak mungkin.
Nah, dengan menjalankan perusahaan sosial, anda bukan sahaja berdagang untuk keuntungan untuk memenuhi semua keperluan anda. Tetapi ia juga mempunyai matlamat untuk meningkatkan kesejahteraan hidup bermasyarakat di persekitaran sekeliling. Nampak lebih keren dan mulia daripada sekadar menjadi ahli perniagaan biasa, bukan?
Sebenarnya, aktiviti seperti perusahaan sosial ini sering dilakukan oleh beberapa pertubuhan bukan untung. Pengaruh organisasi ini mungkin menjadi pencetus kepada ramai usahawan muda untuk menubuhkan perniagaan, serta organisasi sosial.
Jadi, apakah amalan perusahaan sosial ini? Daripada keliru dan bertanya soalan, mari kita lihat dahulu perbincangan tentang apa itu perusahaan sosial dan beberapa syarikat yang telah berjaya menceburi bidang perniagaan berikut.
Apakah Perusahaan Sosial?
Perusahaan sosial atau perusahaan sosial adalah idea perniagaan dengan menggabungkan konsep asas mencari keuntungan, dan kewajipan manusia untuk membantu antara satu sama lain dan berguna untuk persekitaran sosial. Dengan menjalankan konsep ini, sesebuah syarikat akan memaksimumkan pendapatan, di samping melaksanakan manfaat yang boleh diberikan kepada masyarakat atau persekitaran sekeliling.
Dalam erti kata lain, prinsip asas perusahaan sosial ialah menjana keuntungan melalui perniagaan dan mengubahnya untuk membiayai pelbagai program sosial yang telah dirancang. Jadi, hasil jualan berniaga jangan hanya masuk ke akaun pemilik dan dinikmati oleh satu pihak sahaja. Kewujudan syarikat atau perniagaan akan lebih dirasai oleh orang lain secara amnya.
Sejarah Penciptaan Konsep Perusahaan Sosial
Konsep perniagaan perusahaan sosial pada asalnya dibangunkan di UK sekitar tahun 1970-an. Kaedah perniagaan ini ternyata mendapat sambutan kembali kepada Perusahaan Komersial Tradisional, model perniagaan yang hanya mementingkan keuntungan pemilik modal sesebuah syarikat.
Kedudukan perusahaan sosial ini adalah neutral, tidak condong kepada perbadanan atau aktiviti sosial seperti organisasi bukan untung. Pelaku konsep perniagaan ini mencari keseimbangan antara membuat keuntungan dan membiayai matlamat sosial. Sebagai contoh, menyediakan tempat tinggal untuk keluarga yang berpendapatan rendah dan mengadakan latihan pekerjaan untuk memudahkan potensi pekerjaan.
Dana yang digunakan untuk menjalankan pelbagai aktiviti kemasyarakatan sudah tentu datangnya daripada keuntungan daripada produk yang dijual. Disebabkan semakin popular dan digemari, konsep perniagaan ini mula difahami oleh orang dari luar negara dan terus berkembang dengan lebih pesat sehingga kini.
Beberapa Bidang Yang Boleh Dipilih Sebagai Asas Pembinaan Perusahaan Sosial
Terdapat banyak masalah sosial yang boleh diselesaikan dengan menubuhkan perusahaan sosial. Pada asasnya, apa sahaja yang menghalang fikiran anda berkaitan dengan persekitaran atau sosial boleh menjadi latar belakang untuk menubuhkan perusahaan sosial. Namun secara umumnya terdapat 4 perkara yang sering menjadi pencetus dan pendorong kepada penubuhan perusahaan sosial, antaranya:
Mewujudkan Tenaga Boleh Diperbaharui dan Mampu Milik
Walaupun sudah memasuki era digital, ekonomi digital masa kini masih bergantung kepada tenaga fosil. Ditambah dengan pelepasan rumah hijau, perubahan iklim adalah masalah yang sukar dielakkan. Oleh itu, usaha untuk menyokong penciptaan sumber tenaga boleh diperbaharui dan lebih berpatutan sedang dijalankan.
Menggalakkan Penciptaan Pekerjaan dan Pertumbuhan Ekonomi
Satu lagi bidang yang menjadi sebab utama penubuhan perusahaan sosial adalah untuk mewujudkan pekerjaan yang baik dan pertumbuhan ekonomi. Jadi, dengan menjadi seorang usahawan dan juga mewujudkan peluang pekerjaan, masalah pengangguran, buruh paksa, hingga pemerdagangan manusia dan perhambaan boleh dicari untuk dihapuskan.
Penggunaan dan Pengeluaran yang Bertanggungjawab
Trend dunia ke arah membeli-belah secara sedar atau memahami bahawa produk yang dibeli perlu dihasilkan dengan cara yang baik juga telah mencapai konsep perniagaan ini. Untuk mencapai pertumbuhan ekonomi yang mampan, adalah perlu untuk mengubah cara pengeluaran.
Contoh masalah ini ialah sistem pengairan pertanian menggunakan kira-kira 70 peratus daripada penyerapan air manusia. Pengeluaran dan kepenggunaan yang berlebihan juga menyebabkan banyak hasil pertanian tidak digunakan untuk reput.
Apatah lagi produk terbuang dari industri makanan. Seperti, restoran dan pasar raya. Kini, melalui perusahaan sosial, anda boleh menyokong pengeluaran dan penggunaan dengan lebih bertanggungjawab.
Tindakan Sebenar untuk Mencegah Perubahan Iklim
Umat manusia menghadapi risiko terbesar perubahan iklim. Kesannya juga merebak dengan cepat dan meluas kerana pelepasan karbon yang meningkat dalam dekad yang lalu telah menyumbang kepada peningkatan suhu global dan pencairan ais laut.
Disebabkan masalah ini, setiap perniagaan diharap dapat menyumbang dalam mengurangkan kesan perubahan iklim. Selain itu, perhatian dan sokongan amat diperlukan agar masalah ini dapat diselesaikan dengan lebih berkesan.
Perbezaan antara Perusahaan Sosial dan Yayasan dan CSR
Setelah memahami definisi perusahaan sosial di atas, mungkin timbul persoalan di fikiran anda, apakah perbezaan antara konsep perniagaan ini dengan CSR atau asas? Mudah sahaja, terdapat beberapa perkara yang membezakan perusahaan sosial dengan CSR atau yayasan.
Anda pasti pernah mendengar, atau sekurang-kurangnya melihat tentang mengadakan program CSR daripada sebuah syarikat besar. Program ini adalah aktiviti timbal balik untuk permit dan proses perniagaan yang diberikan kepada komuniti.
Sememangnya CSR mampu memberi impak kepada masyarakat seperti perusahaan sosial. Namun, yang membezakannya ialah motif aktiviti tersebut. Dalam sesebuah syarikat, agenda sosial bukanlah motif utama untuk menubuhkan perniagaan. Manakala dalam perusahaan sosial, agenda sosial merupakan faktor di sebalik penubuhan sesebuah perniagaan atau perniagaan.
Sebagai contoh, jenama kosmetik terkenal dunia menganjurkan CSR dalam bidang pemerkasaan wanita atau pemerkasaan gadis pada masa-masa tertentu. Kemudian, pada tahun berikutnya, jenama kosmetik itu sekali lagi mengadakan CSR tetapi dengan topik dan kempen yang berbeza. Nah, kalau social enterprise, kempen-kempen yang dijalankan biasanya mempunyai topik yang sama atau common thread atau tidak jauh berbeza dengan sebelum ini.
Bagi melaksanakan program tersebut, perusahaan sosial perlu terlebih dahulu menjual produknya sebagai pengganti modal untuk mengadakan program secara langsung atau boleh juga didermakan kepada institusi tertentu terlebih dahulu.
Sebaliknya, yang dimaksudkan dengan asas ialah model perniagaan yang mempunyai sifat yang berasingan daripada syarikat. Contohnya ialah Mark Zuckerberg, pengasas Facebook, mencipta Inisiatif Chan Zuckerberg. Walaupun mempunyai nama pengasas yang sama seperti Facebook, yayasan itu tidak mengganggu jenama media sosial itu.
Contoh Usaha Sosial di Indonesia
Di Indonesia, terdapat beberapa perusahaan sosial yang telah ditubuhkan dan terus mempromosikan kempen aktiviti sosial. Sebahagian daripadanya ialah:
Du'Anyam
Du'Anyam ialah perusahaan sosial yang memperkasakan wanita di Flores, NTT. Salah satu matlamat perusahaan sosial ini adalah untuk menghasilkan kraftangan dalam bentuk anyaman yang mempunyai nilai jualan. Beberapa jenis kraf unik, contohnya, beg, bekas bunga dan pelindung kad dibuat dengan cara tenunan dan mempunyai pelbagai warna yang cantik dan menarik.
Tiga tunjang yang menjadi asas penubuhan Du'Anyam termasuklah Promosi Budaya, Peningkatan Kesihatan dan Kebajikan, dan Pemerkasaan Wanita.
SASC
SASC atau Socially Aware Sexy Cosmetics ialah sebuah syarikat sosial yang aktif beroperasi di Indonesia. Perusahaan sosial ini menawarkan pelbagai produk kecantikan, contohnya, celak, penentu kening dan gincu. Pengasas SASC ialah Priscilla Pangemanan, Michelle Karli, dan Felicia Senjaya yang membawa konsep perusahaan sosial dan didedahkan oleh salah seorang pengasas.
SASC ialah perusahaan sosial yang matlamatnya adalah untuk memperkasakan wanita melalui kecantikan. Sebahagian daripada keuntungan dan jualan daripada syarikat itu sentiasa disumbangkan kepada beberapa yayasan sebagai salah satu badan amal di seluruh negara.